3-تبعیت از هوای نفس
به حقیقت و هویت شخصی انسان «نفس» و به نیازهای آن، نیاز های نفسانی گفته می شود. وجود این نیازهای نفسانی برای آرامش و بقای نسل بشری قرار داده شده است. ولی اگر ارضای این نیاز ها از مسیر طبیعی و شرعی خویش خارج شود، به جای نعمت بودن تبدیل به نقمت خواهد شد؛ و انسان را به هلاکت خواهد افکند؛ مثلا گرسنگی و ارضای آن با غذا خوردن، یک نیاز طبیعی در بدن است. لکن هرگاه برآورده ساختن این نیاز با افراط همراه شد، وارد مرحله شکم پرستی شده و مذموم خواهد بود؛ و یا مثلا غریزه جنسی برای تضمین بقای نسل موجودات قرار داده شده است و دارای آثار مثبت روحی بسیاری می باشد؛ اما اگر این غریزه از طریق حرام پاسخ داده شود، بد بخت کننده و ناپسند خواهد بود.
خداوند متعال در بیان علت سقوط یکی از مردان راه یافته به حریم کبریائی، یعنی بلعم باعورا می فرماید:
«وَ لَوْ شِئْنا لَرَفَعْناهُ بِها وَ لکِنَّهُ أَخْلَدَ إِلَي الْأَرْضِ وَ اتَّبَعَ هَواهُ»(1)
و اگر می خواستیم حتما مقام او (بلعم باعورا) را به وسیله آن آیات (به اجبار) بالا می بردیم و لکن او به پستی گرایید و دل بر زمین بست و از هوای خود پیروی نمود.
علامه طباطبایی در ذیل این آیه می نویسند:
«اين آيات داستان ديگرى از داستانهاى بنى اسرائيل را شرح مىدهد و آن داستان" بلعم بن باعورا" است، خداى تعالى پيغمبر خود رسول اكرم (صلوات اللَّه عليه) را دستور مىدهد كه داستان مزبور را براى مردم بخواند تا بدانند صرف در دست داشتن اسباب ظاهرى و وسايل معمولى براى رستگار شدن انسان و مسلم شدن سعادتش كافى نيست، بلكه مشيت خدا هم بايد كمك كند و خداوند، سعادت و رستگارى را براى كسى كه به زمين چسبيده (سر در آخور تمتعات مادى فرو كرده) و يكسره پيرو هوا و هوس گشته و حاضر نيست به چيز ديگرى توجه كند، نخواسته است، زيرا چنين كسى راه به دوزخ مىبرد.»(2)
با توجه به آیه فوق دلیل دیگری از دلایل زمین خوردگان معنوی آشکار می شود؛ و آن چیزی جز تبعیت از هوای نفس نیست. کسی که به گمان ارضای شهوات درونی خود به هر کاری دست می زند، از شعلوه تر شدن بیشتر آن نا آگاه است؛ و اگر از این مسیر برنگرد و آن را تعدیل نکند، حتما رسوا و نابود خواهد شد.
منابع :
1 - سوره اعراف ، آیه 176
2 - تفسیر المیزان ، ج 8 ، ص 332
نظرات شما عزیزان:
موضوعات مرتبط: انسان شناسیهدایت و ضلالت
برچسبها: هوای نفس نقش نفس اماره در گمراهی